پایان نامه مدل‌سازی حوادث بحرانی مترو شهر تبریز در محیط GIS مطالعه موردی: خط 1 مترو

پایان نامه مدل‌سازی حوادث بحرانی مترو شهر تبریز در محیط GIS مطالعه موردی: خط 1 مترو

** Crisis Modeling of Tabriz City Metro in GIS Environment **

Case Study: Metro Line 1

چکیده

مدیریت بحران به معنای جلوگیری از رخ دادن حوادث خطرناک قبل از به وقوع پیوستن آن‌ها و کنترل بحران در حین و بعد حادثه می‌باشد. امروزه مدیران سازمان‌ها در کلان‌شهرهای ایران برخلاف مدیران کلان‌شهرهای کشورهای پیشرفته کمتر به موضوع مهم مدیریت بحران توجه می‌کنند. GIS به‌عنوان یک فناوری مهم در امر مدل‌سازی مکانی و یک ابزار قوی در جهت برنامه‌ریزی و مدیریت بحران می‌باشد. مدل‌سازی حوادث و بحران مترو شهر تبریز در محیط GIS می‌تواند کمک شایانی در کاهش تلفات انسانی -اقتصادی حین وقوع و بعد حادثه داشته باشد.

در این پژوهش بامطالعه خط 1 مترو شهر تبریز و با جمع‌آوری اطلاعات مربوط به این خط ابتدا با استفاده از مدل تصمیم‌گیری الکترا ایستگاه­های خط یک مترو از نظر احتمال به وجود آمدن بحران اولویت‌بندی و نسبت به هم ارجحیت بندی شده است؛ برای این منظور از هفت معیار تاثیر گذار استفاده‌شده و با روش AHP وزن دهی شد است؛ نتایج مدل الکترا نشان داد که ایستگاه قونقا و فلکه دانشگاه به ترتیب نسبت به سایر ایستگاه‌ها از نظر احتمال به وجود آمدن بحران در ارجحیت بالاتری قرار دارند.

مدل دیگر مورد استفاده در این پژوهش، مدل تحلیل شبکه معابر شهری تبریز در محیط GIS جهت مشخص کردن مسیرهای بهینه دسترسی مراکز امدادی به ایستگاه‌های مترو حادثه دیده و محاسبه زمان و فاصله روی شبکه این مراکز از ایستگاه‌های مترو می­باشد؛ برای این منظور از داده‌های نقشه شهری باز (OSM) جهت ساخت شبکه و پایگاه داده هوشمند استفاده شده است. نتایج نشان می­دهد که اولاً داده‌های OSM در کشور ایران که به نوعی با کمبود و یا عدم دسترسی به داده‌های مکانی با دقت متوسط به بالا روبه‌رو است قابلیت خوبی جهت ساخت شبکه برای تحلیل‌های شبکه در محیط GIS دارد دوماً تمام ایستگاه‌های مترو از نظر فاصله زمانی- مکانی در موقعیت مناسبی نسبت به مراکز امدادی قرار دارند به طوری که بیشترین زمان لازم جهت طی مسیر بهینه برای رسیدن به ایستگاه­های خط یک مترو تبریز که دچار حادثه شده است حدود 5 دقیقه می‌باشد و بقیه ایستگاه‌ها نسبت به مراکز امدادی در فاصله زمانی کمتر از پنج دقیقه قرارگرفته‌اند؛ و در نهایت با استفاده از تصاویر ماهواره­ای و نقشه کاربری ارضی شهری فضاهای باز شهری در اطراف ایستگاه‌های مترو جهت تخلیه اضطراری شناسایی شد.

مدل تخلیه اضطراری مسافران از تونل و ایستگاه‌های خط یک مترو تبریز آخرین مدل مورد استفاده در این پژوهش می‌باشد؛ در این مدل ابتدا با مطالعه پارامترهای هندسی خط یک مترو تبریز زمان تخلیه را برای یک سانحه فرضی با بدترین سناریو و استفاده از پارامترهای نزدیک به واقعیت محاسبه شده است؛ و این زمان برای صدبار شبیه‌سازی انجام‌شده و مقداری برابر با 25.11 دقیقه به دست آمده است. همچنین عوامل تاثیر گذار بر این زمان به عنوان نتایج این بررسی ارائه گردیده است.

این پایان نامه در سال 1385 جزء 10 پایان نامه تحول آفرین انتخاب شد.

برای مکاتبه با نویسنده این پایان نامه با ادرس ایمیل زیر مکاتبه بفرمایید.

said.salmani@yahoo.com

تهیه و تنظیم: Maps